Απολύονται οι άγιοι; Η περίπτωση του Αγίου Νεκταρίου
Ο νεοχειροτονηθείς Επίσκοπος Πενταπόλεως Νεκτάριος, επιτελούσε με ιδιαίτερη αγάπη και επιμέλεια την ποιμαντική και φιλανθρωπική του διακονία καθώς και την εκπροσώπηση του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στο Κάιρο. Το ίδιο συνεπής ήταν και ως προς την συγγραφική και
εκδοτική του δραστηριότητα, αφού δεν σταμάτησε να γράφει και να εκδίδει βιβλία. Φαίνεται, όμως, πως εκείνο που ξεχείλισε το ποτήρι της εμπάθειας και της μήνις, δηλαδή της οργής, εναντίον του, ήταν η δημοσίευση άρθρων του σε εφημερίδα της ομογένειας. Τα κείμενα αυτά, προκάλεσαν αίσθηση ανάμεσα στον κόσμο της ομογένειας, και συγχρόνως έτυχαν και της ευαρέσκειας και επιδοκιμασίας του πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρόνιου. Έτσι, κάποιοι συνοδικοί οι οποίοι επιβουλεύονταν τον θρόνο της Αλεξανδρείας, υπέθεσαν πως αργά η γρήγορα, ο δραστήριος νέος Μητροπολίτης Νεκτάριος, θα μπορούσε να βρεθεί μπροστά τους, όταν έλθει η ώρα της διαδοχής. Και μάλιστα με αυξημένο κύρος. Για τον λόγο αυτό φρόντισαν να πείσουν τον ευεργέτη και προστάτη του Αγίου, δηλαδή τον πατριάρχη Σωφρόνιο, πως ο Πενταπόλεως Νεκτάριος, όχι μόνον έχει μωροφιλοδοξίες για τον θρόνο της Αλεξανδρείας, αλλά και πως εργάζεται για την άμεση υφαρπαγή του θρόνου. Και δυστυχώς ο γηραιός πατριάρχης πείστηκε από τους συκοφάντες. Ίσως, και ο πατριάρχης, ο οποίος σύμφωνα με τους ιστορικούς προσέφερε πάρα πολλά στο πατριαρχείο, να μην μπορούσε να εκτιμήσει πνευματικά την προσωπικότητα του Μητροπολίτη του. Οπότε σκεπτόμενος κοσμικά μόνον, είδε πως πράγματι κινδύνευε από έναν προβεβλημένο υφιστάμενό του. Η ακτινοβολία, άλλωστε, του νέου ιεράρχη ήταν ολοφάνερη. Θα πρέπει να προσθέσουμε, επίσης, πως αυτοί που συνωμότησαν εναντίον του Αγίου Πενταπόλεως, του σεμνού και ταπεινού ιεράρχη, επεδίωξαν να τον εξωθήσουν να αντιδράσει και σε κάποιες άτοπες ενέργειες τους, εξωθώντας κάποιον αρχιμανδρίτη να ιερουργήσει χωρίς άδεια και ευλογία στην περιοχή της ευθύνης και αρμοδιότητάς του Αγίου. Μόνο που ο διακριτικός και ειρηνικός Άγιος Νεκτάριος δεν έδωσε σημασία. Έτσι, η εκδίωξη του Αγίου Νεκταρίου από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας έγινε σε τρεις έγγραφες πράξεις. Πρόκειται για τα έγγραφα του πατριάρχη Σωφρόνιου με τις οποίες καθορίζονταν οι σχέσεις του πατριαρχείου με τον συκοφαντημένο μάρτυρα ιεράρχη. Οι επιστολές αυτές προδιαγράφουν την κλιμάκωση της σχέσης του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας με τον Επίσκοπο Πενταπόλεως μέχρι την σαφη εκδίωξή του από τα χώματα του Πατριαρχείου. Ήθελαν να ξεμπερδεύουν μια και καλή. Έτσι δεν έγινε και με τον ίδιο τον Χριστό; Η πρώτη πράξη, λοιπόν, έγινε με την πατριαρχική επιστολή με ημερομηνία 3 Μαΐου, 1890 και η οποία αναφέρει στην αρχή: «Παύεται ο Μητροπολίτης Πενταπόλεως κυρ Νεκτάριος εκ της διευθύνσεως του εν Καΐρω Πατριαρχικού Γραφείου, ως και της Πατριαρχικής Αντιπροσωπείας και εκκλησιαστικής διοικήσεως”. Στη συνέχεια, η επιστολή αναφέρει πως ο Άγιος μπορεί να μείνει στο πατριαρχικό οίκημα, να διαβάζει, να γράφει και να σιτίζεται από την κοινή τράπεζα, ενώ αναφέρει και ποιες αρχιερατικές ιεροπραξίες μπορεί να τελεί κατόπιν προσκλήσεως από τους πιστούς. Τίθενται όμως και περιορισμοί ως προς την επίσκεψη και κυκλοφορία του σε κάποια μέρη! Η δεύτερη και τρίτη πράξη του μαρτυρικού δράματος του Αγίου υπογράφτηκαν στις 11 Ιουλίου, 1890. Ο πατριάρχης στο πρώτο έγγραφο αναφέρει πως επειδή θα πληρωθεί η θέση του πατριαρχικού επιτρόπου στο Κάιρο “επομένως η περαιτέρω εν Αιγύπτω διαμονή της Ιερότητός του [του Αγίου Νεκταρίου], καθίσταται όλως περιττή, διό και διά της παρούσης πατριαρχικής διακοινώσεως προσκαλείται η Ιερότης του, όπως εγκαταλείψη τον Πατριαρχικόν ημών Θρόνον και όσον ούπω απέλθη, όπου αν βούλεται”. Πιο σαφής δεν μπορούσε να γίνει ο πατριάρχης, και μαζί με την “διακοίνωση” αυτή του προσφέρει και το απολυτήριό του από το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας που αναφέρει τα εξής: Η Μετριότης Ημών δια του παρόντος απολυτηρίου αυτής γράμματος της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Μητροπόλεως Πενταπόλεως κυρ Νεκτάριος Κεφαλάς, μη δυνηθείς να εξοικειωθή προς το κλίμα της Αιγύπτου, απέρχεται εις την αλλοδαπήν και δύναται επιτελών τα αρχιερατικά αυτού καθήκοντα, όπου αν απέλθη τη ειδήσει μέντοι και αδεία της κατά τόπον Εκκλησιαστικής Αρχής. Και εις ένδειξιν επεδόθη τη Ιερότητί του το παρόν Πατριαρχικόν απολυτήριον γράμμα, όπως χρησιμεύση εν δέοντι. Αυτή ήταν η με συνοπτικές διαδικασίες απόλυση του Αγίου. Χωρίς να του απαγγελθούν επίσημες κατηγορίες, χωρίς να τον καλέσουν σε απολογία, χωρίς να εκδικασθεί ποτέ η όλη υπόθεση, και χωρίς να δεχθεί ο πατριάρχης να ακούσει τον Μητροπολίτη του. Ωστόσο υπάρχει κάποια “κατηγορία”: Δεν κατάφερε να εξοικειωθεί προς το κλίμα της Αιγύπτου! Περίπου, κάτι σαν ασυμφωνία χαρακτήρων. Έτσι και αλλιώς, πράγματι, ο Άγιος Νεκτάριος όπως και κάθε άγιος, δεν θα μπορούσε να εξοικειωθεί με τέτοιο κλίμα. Απολύονται, όμως, οι Άγιοι; Στις 15 Ιανουαρίου, του 1998, το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας ύστερα από πρόταση του Πατριάρχη Πέτρου ζήτησε συγγνώμη από τον Άγιο ενώπιον της εικόνας του “διά τον διωγμόν και την αδικωτάτην κατ' αυτού μήνιν [οργή]” και συγχρόνως τον απεκατέστησε στην κανονική εκκλησιαστική τάξη του πατριαρχείου.
Ο νεοχειροτονηθείς Επίσκοπος Πενταπόλεως Νεκτάριος, επιτελούσε με ιδιαίτερη αγάπη και επιμέλεια την ποιμαντική και φιλανθρωπική του διακονία καθώς και την εκπροσώπηση του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στο Κάιρο. Το ίδιο συνεπής ήταν και ως προς την συγγραφική και
εκδοτική του δραστηριότητα, αφού δεν σταμάτησε να γράφει και να εκδίδει βιβλία. Φαίνεται, όμως, πως εκείνο που ξεχείλισε το ποτήρι της εμπάθειας και της μήνις, δηλαδή της οργής, εναντίον του, ήταν η δημοσίευση άρθρων του σε εφημερίδα της ομογένειας. Τα κείμενα αυτά, προκάλεσαν αίσθηση ανάμεσα στον κόσμο της ομογένειας, και συγχρόνως έτυχαν και της ευαρέσκειας και επιδοκιμασίας του πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρόνιου. Έτσι, κάποιοι συνοδικοί οι οποίοι επιβουλεύονταν τον θρόνο της Αλεξανδρείας, υπέθεσαν πως αργά η γρήγορα, ο δραστήριος νέος Μητροπολίτης Νεκτάριος, θα μπορούσε να βρεθεί μπροστά τους, όταν έλθει η ώρα της διαδοχής. Και μάλιστα με αυξημένο κύρος. Για τον λόγο αυτό φρόντισαν να πείσουν τον ευεργέτη και προστάτη του Αγίου, δηλαδή τον πατριάρχη Σωφρόνιο, πως ο Πενταπόλεως Νεκτάριος, όχι μόνον έχει μωροφιλοδοξίες για τον θρόνο της Αλεξανδρείας, αλλά και πως εργάζεται για την άμεση υφαρπαγή του θρόνου. Και δυστυχώς ο γηραιός πατριάρχης πείστηκε από τους συκοφάντες. Ίσως, και ο πατριάρχης, ο οποίος σύμφωνα με τους ιστορικούς προσέφερε πάρα πολλά στο πατριαρχείο, να μην μπορούσε να εκτιμήσει πνευματικά την προσωπικότητα του Μητροπολίτη του. Οπότε σκεπτόμενος κοσμικά μόνον, είδε πως πράγματι κινδύνευε από έναν προβεβλημένο υφιστάμενό του. Η ακτινοβολία, άλλωστε, του νέου ιεράρχη ήταν ολοφάνερη. Θα πρέπει να προσθέσουμε, επίσης, πως αυτοί που συνωμότησαν εναντίον του Αγίου Πενταπόλεως, του σεμνού και ταπεινού ιεράρχη, επεδίωξαν να τον εξωθήσουν να αντιδράσει και σε κάποιες άτοπες ενέργειες τους, εξωθώντας κάποιον αρχιμανδρίτη να ιερουργήσει χωρίς άδεια και ευλογία στην περιοχή της ευθύνης και αρμοδιότητάς του Αγίου. Μόνο που ο διακριτικός και ειρηνικός Άγιος Νεκτάριος δεν έδωσε σημασία. Έτσι, η εκδίωξη του Αγίου Νεκταρίου από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας έγινε σε τρεις έγγραφες πράξεις. Πρόκειται για τα έγγραφα του πατριάρχη Σωφρόνιου με τις οποίες καθορίζονταν οι σχέσεις του πατριαρχείου με τον συκοφαντημένο μάρτυρα ιεράρχη. Οι επιστολές αυτές προδιαγράφουν την κλιμάκωση της σχέσης του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας με τον Επίσκοπο Πενταπόλεως μέχρι την σαφη εκδίωξή του από τα χώματα του Πατριαρχείου. Ήθελαν να ξεμπερδεύουν μια και καλή. Έτσι δεν έγινε και με τον ίδιο τον Χριστό; Η πρώτη πράξη, λοιπόν, έγινε με την πατριαρχική επιστολή με ημερομηνία 3 Μαΐου, 1890 και η οποία αναφέρει στην αρχή: «Παύεται ο Μητροπολίτης Πενταπόλεως κυρ Νεκτάριος εκ της διευθύνσεως του εν Καΐρω Πατριαρχικού Γραφείου, ως και της Πατριαρχικής Αντιπροσωπείας και εκκλησιαστικής διοικήσεως”. Στη συνέχεια, η επιστολή αναφέρει πως ο Άγιος μπορεί να μείνει στο πατριαρχικό οίκημα, να διαβάζει, να γράφει και να σιτίζεται από την κοινή τράπεζα, ενώ αναφέρει και ποιες αρχιερατικές ιεροπραξίες μπορεί να τελεί κατόπιν προσκλήσεως από τους πιστούς. Τίθενται όμως και περιορισμοί ως προς την επίσκεψη και κυκλοφορία του σε κάποια μέρη! Η δεύτερη και τρίτη πράξη του μαρτυρικού δράματος του Αγίου υπογράφτηκαν στις 11 Ιουλίου, 1890. Ο πατριάρχης στο πρώτο έγγραφο αναφέρει πως επειδή θα πληρωθεί η θέση του πατριαρχικού επιτρόπου στο Κάιρο “επομένως η περαιτέρω εν Αιγύπτω διαμονή της Ιερότητός του [του Αγίου Νεκταρίου], καθίσταται όλως περιττή, διό και διά της παρούσης πατριαρχικής διακοινώσεως προσκαλείται η Ιερότης του, όπως εγκαταλείψη τον Πατριαρχικόν ημών Θρόνον και όσον ούπω απέλθη, όπου αν βούλεται”. Πιο σαφής δεν μπορούσε να γίνει ο πατριάρχης, και μαζί με την “διακοίνωση” αυτή του προσφέρει και το απολυτήριό του από το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας που αναφέρει τα εξής: Η Μετριότης Ημών δια του παρόντος απολυτηρίου αυτής γράμματος της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Μητροπόλεως Πενταπόλεως κυρ Νεκτάριος Κεφαλάς, μη δυνηθείς να εξοικειωθή προς το κλίμα της Αιγύπτου, απέρχεται εις την αλλοδαπήν και δύναται επιτελών τα αρχιερατικά αυτού καθήκοντα, όπου αν απέλθη τη ειδήσει μέντοι και αδεία της κατά τόπον Εκκλησιαστικής Αρχής. Και εις ένδειξιν επεδόθη τη Ιερότητί του το παρόν Πατριαρχικόν απολυτήριον γράμμα, όπως χρησιμεύση εν δέοντι. Αυτή ήταν η με συνοπτικές διαδικασίες απόλυση του Αγίου. Χωρίς να του απαγγελθούν επίσημες κατηγορίες, χωρίς να τον καλέσουν σε απολογία, χωρίς να εκδικασθεί ποτέ η όλη υπόθεση, και χωρίς να δεχθεί ο πατριάρχης να ακούσει τον Μητροπολίτη του. Ωστόσο υπάρχει κάποια “κατηγορία”: Δεν κατάφερε να εξοικειωθεί προς το κλίμα της Αιγύπτου! Περίπου, κάτι σαν ασυμφωνία χαρακτήρων. Έτσι και αλλιώς, πράγματι, ο Άγιος Νεκτάριος όπως και κάθε άγιος, δεν θα μπορούσε να εξοικειωθεί με τέτοιο κλίμα. Απολύονται, όμως, οι Άγιοι; Στις 15 Ιανουαρίου, του 1998, το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας ύστερα από πρόταση του Πατριάρχη Πέτρου ζήτησε συγγνώμη από τον Άγιο ενώπιον της εικόνας του “διά τον διωγμόν και την αδικωτάτην κατ' αυτού μήνιν [οργή]” και συγχρόνως τον απεκατέστησε στην κανονική εκκλησιαστική τάξη του πατριαρχείου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου